Każdy średniowieczny alchemik próbował wytworzyć złoto, niestety bez efektów. Od dawien dawna człowiek zadawał sobie pytanie: skąd się bierze złoto? Czy w dobie niezwykłego postępu technicznego jesteśmy w stanie złoty kruszec wytworzyć? Aby odpowiedzieć na te pytania musimy odpowiedzieć na pytanie skąd w ogóle złoto znalazło się na ziemi? Na ten temat jest kilka teorii.
Czy złoto powstaje w wyniku trzęsienia ziemi?
Jedna z teorii, która próbuje odpowiedzieć na pytanie skąd się bierze złoto, mówi o tym, że ciężkie pierwiastki takie jak złoto czy platyna powstały w eksplozji gwiazdy typu supernowa. Inna teoria powstała na podstawie badan naukowców z Australii. Analizowali oni wpływ trzęsień ziemi na żyły złota i wg nich trzęsienia ziemi są odpowiedzialne za 80% światowych złóż złota. Powstaje ono na głębokości 5-30 kilometrów pod powierzchnia ziemi w procesie błyskawicznego odparowania czyli waporyzacji. Bogata w minerały woda przepływa przez skalne szczeliny pod ogromnym ciśnieniem. Zgromadzony w skałach płyn gwałtownie się rozpręża, znajdując nową drogę ucieczki, a zawarte w nim minerały osadzają się na skałach.
Na pytanie jak powstaje złoto odpowiedzieli także naukowcy z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysic. Mówią oni o zderzeniu dwóch gwiazd neuronowych. W następstwie zderzenia, które występuje raz na około 10 tysięcy lat, w przestrzeń kosmiczną zostają wyrzucone ogromne ilości materii. Tą materię tworzą różnego rodzaju metale ciężkie, między innymi złoto. Naukowcy twierdzą, że pojedyncze zderzenie dwóch gwiazd neuronowych prowadzi do powstania złota, o masie przekraczającej
dziesięciokrotność masy Księżyca. Jeśli by zsumować liczbę zderzeń od początku wszechświata, naukowcy wnioskują, że wszystkie zasoby złota we wszechświecie powstały w wyniku tych eksplozji.
Inne teorie
Następna teorią jest teoria dr Matthiasa Willbolda oraz prof. Tima Elliota z Bristol Isotope Group w School of Earth Scienses. Mówi ona, że w procesie formowania się Ziemi, masy ciekłego żelaza zlewały się do wnętrza planety, tworząc jądro. Związane z nim została większość metali szlachetnych takich jak złoto czy platyna. W jadrze ziemskim znajduje się ilość, którą moglibyśmy pokryć powierzchnie ziemi i to warstwą 4 metrową.
Czy w takim razie może to oznaczać, że pozostałe warstwy będą złota pozbawione? Na szczęście nie, ponieważ w płaszczu ziemskim złoża metali są ogromne. Naukowcy są zgodni co do opinii, że ten naddatek wynika z niszczącego deszczu meteorytów, który dotknął Ziemię już po utworzeniu jądra, dlatego tez nie związało się z jądrem, a zostało związane w płaszczu ziemskim. Materia uderzających w Ziemię meteorytów była mieszana w warstwie płaszcza poprzez zachodzące na ogromną skalę zjawisko konwekcji czyli procesu przekazywania ciepła związany z makroskopowym ruchem materii w gazie. Zjawisko to wciąż zachodzi w płaszczu Ziemi w
materii skalnej i skalno-magmowej, ale w bardzo wolnym tempie – z prędkością kilku centymetrów na rok. Przypuszcza się, że prądy konwekcyjne podłoża skorupy ziemskiej są jedną z istotnych przyczyn wędrówki płyt tektonicznych litosfery. Bardzo pociągającym celem przyszłych badań jest dowiedzenie się, jak długo trwał ten proces. Następnie w wyniku procesów geologicznych uformowały się kontynenty, a metale szlachetne skoncentrowały się w złożach rud, które człowiek wydobywa do dzisiaj.
Badania Dr Willbolda pokazują, że większość metali szlachetnych, które leżą u podstaw naszej ekonomii i wielu kluczowych działań przemysłowych, pojawiły się na naszej planecie dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności, kiedy Ziemia została zbombardowana przez 20 miliardów ton meteorytów.
Czy możemy wyprodukować złoto ?
Przez tysiące lat ludzkość poszukuje i wydobywa ten rzadki kruszec,
którego wartość jest zdeterminowana przez małą ilość oraz trudność
pozyskania. Całe wydobyte w historii ludzkości złoto zapełniłoby
zaledwie 3 baseny olimpijskie. Powracając do głównego pytania – czy możemy więc wyprodukować złoto na ziemi? Odtworzenie reakcji chemicznych, które nastąpiły podczas wybuchu supernowej, nie było możliwe do przeprowadzenia przez średniowiecznych alchemików.
Współcześnie dysponujemy jednak taką technologią! Przy użyciu zderzacza
cząsteczek możemy naśladować skomplikowane reakcje jądrowe, które
wytworzyły złoto z gwiazd. Możemy więc zadać pytanie: dlaczego więc tego nie robimy? Ponieważ w dalszym ciągu operujemy na zbyt małej skali. Urządzenia te są w stanie generować jedynie pojedyncze atomy złota, dlatego wytworzenie jednogramowej bryłki kruszcu musiałoby dokonywać się atom po atomie – co zajęłoby prawdopodobnie tyle czasu, ile liczy nasz wszechświat. Reasumując…
… pozostaje nam wydobywanie złota!
W dalszym ciągu jesteśmy więc skazani na jego wydobycie. Niezależnie od tego jak powstało złoto, budzi ono pożądanie, fascynuje, zachwyca. Z tego względu od wieków cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, zarówno wśród miłośników biżuterii, jak i inwestorów, upatrujących w nim bezpiecznego zabezpieczenia finansowego w czasach ekonomicznych zawirowań.